Defensie gaat geluid F-35 permanent meten

Nieuwsbericht | 18-02-2016 | 15:30

Het is de bedoeling om in de loop van 2017 te beginnen met de metingen. Zo wordt voor de komst van de F-35 in 2019 alvast ervaring met het meten opgedaan. Het is de bedoeling dat eind mei of begin juni 2016 voor het eerst een F-35 tijdelijk naar Nederland komt voor zogenoemde belevingsvluchten. Dit toestel maakt, vergezeld door een F-16, enkele starts en landingen en vliegt oefencircuits. Zo kunnen omwonenden het geluid van beide toestellen ervaren en vergelijken.

Inzicht piekniveaus

De stuurgroep, die is opgericht naar aanleiding van de motie Eijsink over het geluid van de F-35, komt tot dit advies op basis van rapporten van het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. De geluidsmetingen rondom de vliegbases Leeuwarden en Volkel geven een beeld van de betrouwbaarheid van de geluidsberekeningen en inzicht in de piekniveaus.

Samen met omwonenden

Het vervullen van de Defensietaken door vliegtuigen en helikopters zorgt voor geluid. De minister is zich er terdege van bewust dat dit rond vliegbases overlast kan veroorzaken. Zij wil er alles aan doen om dit tot het minimum te beperken. Bijvoorbeeld door de adviezen uit het rapport samen met de omwonenden ter hand nemen. Daarom heeft zij de Friese gedeputeerde Michiel Schrier gevraagd om voorlopig door te gaan met zijn werk als voorzitter van de stuurgroep. Dit om de uitvoering van de adviezen te begeleiden.

Meetpost beschikbaar

Voor zo betrouwbaar mogelijke resultaten zullen de metingen permanent worden uitgevoerd. Daarnaast stelt Defensie voor beide vliegbases een mobiele meetpost beschikbaar. Als daar behoefte aan is, kan daarmee ook op grotere afstand van de bases worden gemeten. Defensie wil de stuurgroep actief betrekken bij de keuze van de meetlocaties en de meetmiddelen. Dat geldt ook voor het openbaar maken van de meetresultaten en de beoordeling daarvan.

Vliegbasis Leeuwarden

Verdedigen luchtruim

De F-16’s van Vliegbasis Leeuwarden verdedigen het luchtruim van Nederland en de NAVO. Ze onderscheppen bijvoorbeeld vliegtuigen die zich niet identificeren. Voor deze zogeheten Quick Reaction Alert staan altijd 2 F-16’s startklaar: de ene keer in Volkel, de andere keer in Leeuwarden.

Oefenen voor missies

Vanaf Leeuwarden oefenen F-16’s voor missies wereldwijd. Ze trainen in het aanvallen van gronddoelen en het zorgen voor luchtverdediging. De oefeningen zijn vaak boven de Noordzee en het oefengebied de Vliehors op Vlieland. En ook regelmatig in het buitenland.

De beste F-16-vliegers van verschillende Europese landen krijgen op Vliegbasis Leeuwarden hun opleiding tot wapeninstructeur. In deze Fighter Weapons Instructor Training leren de vliegers alles over de systemen en wapens aan boord van een F-16. En over tactieken. Deze kennis geven ze weer door aan andere vliegers binnen hun eenheid.

Embleem

De vliegende draak in het embleem van Vliegbasis Leeuwarden heeft een lange geschiedenis. Kronieken uit het einde van de 16e en het begin van de 17e eeuw melden al verschijningen van een vliegende draak in Zuidwest-Friesland. Op het Rode Klif te Gaasterland.

De draak stond symbool voor de bescherming van het Friese land. De verbondenheid van de vliegende draak met het luchtruim en de bescherming die hij de bevolking gaf, geven een duidelijke betekenis aan de draak in het embleem van Vliegbasis Leeuwarden. Op de vliegbasis verheffen zich nog altijd ‘vliegende draken’ in de lucht om bescherming te bieden: de F-16’s. De embleemspreuk “Amicis inimicis promptus” betekent: voor vriend en vijand paraat.

 Dorpen overleggen met vliegbasis over vliegveiligheid tijdens Open dag

Op maandag 7 november vond op initiatief van de COVM leden Gerard Veldman en Geert Verf een overleg plaats over de vliegveiligheid tijdens het showvliegen op de Open dagen. Directe aanleiding daarvoor was de crash bij Bitgum van het Zwitserse demoteam op 9 juni, die veel onrust heeft gegeven bij de omwonenden. Kunnen de vliegshows nog wel doorgaan en hoe zit het met de veiligheidsnormen?
De veiligheid van omwonenden moet gegarandeerd kunnen worden.

Aanwezig waren de dorpen Bitgum, Bitgummole, Marsum, Jelsum en Koarnjum. Ingelum en Leeuwarden waren verhinderd. Voor de Luchtmacht waren aanwezig basiscommandant Denny Traas, Jos Stien en hoofd communicatie Kirsten Beek. Voor de organisatie van de Open dagen was Ed de Bruijn, Hoofd bureau air display aanwezig. Hij is in het dagelijks leven directeur van het vliegveld op Texel en heeft veel ervaring met luchtshows.

Vooraf waren de vragen vanuit de dorpen toegestuurd zodat hier gericht op gereageerd kon worden.
De Luchtmacht had vooraf de regelgeving t.a.v. de vliegveiligheid aan de dorpen toegestuurd.
Ed de Bruijn vertelde in zijn presentatie dat er twee regelgevingen van kracht zijn, nl. een voor de burgerluchtvaart (Regeling luchtvaartvertoningen en een voor de militaire luchtvaart (Navo voorschriften Stanag 3533). De strengste van de twee wordt aangehouden. De voorschriften worden geregeld geëvalueerd.
De Open dag kent een voorbereidingsperiode van een jaar.
De vliegshows worden beoordeeld door Display directors team, de Militaire Luchtvaartautoriteit, het Korps Landelijke Politiediensten afdeling luchtvaart en de Inspectie Leefomgeving&Transport.
Het vliegprogramma is zes weken van te voren bij de veiligheidscoördinatoren bekend.

Voor de vliegers is er een verplichte briefing en debriefing. Bij overtreding van de regels kan uitsluiting plaatsvinden. Soms internationaal.
De Oostblok landen en voormalige,  kennen andere normen, daarom worden deze niet uitgenodigd.
Er worden ook waarschuwingskaarten uitgedeeld, bv voor overschrijding van een grens door afwaaien.

Bij een hoge snelheid moet meer dan 230 m van het gebied bestemd voor publiek af gevlogen worden.
Bij een langzame vlucht is deze grens 150 m.
Bij het aankomen moet uiterlijk op 450 m weggedraaid worden van het publiek.
Witgekalkte hooibalen geven de grens voor de vliegers aan.

Het is niet zo dat er niet boven Leeuwarden en de dorpen mag worden gevlogen. Manoeuvres mogen daar niet gevlogen worden, maar in formatie vliegen mag weer wel. De norm tijdens showvliegen op de open dagen is 1500 feet (500 m.) terwijl dit bij regulier vliegen 1200 ft. is. Buiten de bebouwde kom is de minimale hoogte 500 ft.

Jan van der Leij uit Bitgummole trok een vergelijking met Kermisattracties. Elk jaar worden deze spectaculairder om het publiek blijvend te boeien. Is dit ook niet het geval bij de vliegshows? En wie trekt hier de grens. De Bruijn: Dit gebeurt al vooraf door het Safety team. De shows moeten van te voren worden aangemeld. Bovendien houden tien man de manoeuvres tijdens de show in de gaten en bij overtreding wordt een gele- of rode kaart uitgedeeld.

Gerard Veldman liet weten dat bepaalde veiligheidsnormen niet van toepassing zijn voor militaire vliegtuigen. De Bruijn: We houden de strengste van de twee regelgevingen aan. Deze gelden ook voor de militaire toestellen. We willen geen dubbele regelgeving.
Shira Tigchelaar: De beslissing voor vergunningen bij militaire evenementen wordt genomen door de Minister van Defensie. Welke specifieke eisen heeft de Minister gesteld aan de organisatie van een open dag met demonstratie vluchten en zijn deze openbaar? Antwoord: Kijken we na en komen we op terug.

Geert Verf vroeg welke vluchten tot de meest risicovolle behoren. En zijn er vooruitlopend op de uitslag van het onderzoek naar de oorzaak van de crash veiligheidsmaatregelen aangescherpt.
Na de ramp bij Ramstein zijn er veel maatregelen genomen. Wat zou de volgende stap in vergroting van de veiligheid kunnen zijn?

Denny Traas: Voor ons zijn er geen risicovolle vluchten. Alle patronen worden ook in de dagelijkse oefeningen gevlogen. De vluchten van het Zwitsers team waren goedgekeurd. Het NLR berekend of de veiligheid gebord is. Ze moeten voldoen aan de strengste normen.
Bij het doorrekenen wordt goed gekeken naar de minimale hoogte en naar de afstand tot het publiek. Het verder uit elkaar vliegen is niet per definitie veiliger.
De MLA is een onafhankelijke autoriteit op dit vlak. Ook vindt internationaal afstemming plaats. Het houdt ons beter bij de les dan in het verleden. Boven zee kan moeilijk gevlogen worden, vanwege het ontbreken van referentiepunten. Dit naar aanleiding van een vraag om de show te verplaatsen boven de Noordzee.
De meeste ongelukken gebeuren in Amerika. Daar wordt veel lager gevlogen en is er minder marge over. De meeste ongelukken gebeuren bij solovluchten. Vliegen in formatie is niet per definitie onveiliger.

De Bruijn: Risicoassesment wordt ook gehouden. Bedenk ons eerstvolgende risico. Hoe kunnen we de risico’s zo klein mogelijk houden? Iedereen uit de organisatie kon tips ter verbetering geven.

Wat kan er dan misgegaan zijn bij de crash in Bitgum.
Traas: Dat is lastig te zeggen. Er vindt onderzoek plaats. Waren er vogels of heeft het met communicatie te maken? Wij zijn ook benieuwd naar de uitslag. Deze zullen later ook met de aanwezigen besproken worden. Regels zijn vaak ontstaan na een ongeluk.
Gelukkig gaat het met de piloot goed. Hij heeft alweer meegedaan aan showvluchten.

Veldman en Verf bedankten de aanwezigen voor hun inbreng. Samen met de Dorpsbelangen zullen ze zich beraden op een eventuele vervolg.

 

---

 

Verslag COVM vliegbasis Leeuwarden 25 april ‘16

Op 25 april werd de 48e vergadering van de COVM gehouden. Hieronder de belangrijkste onderwerpen.
Klachten 2015 historisch laag
In 2015 werden 86 klachten ingediend over het geluid van de vliegtuigen. Niet eerder sinds het bestaan van de COVM (1993) was dit zo laag. De afgelopen jaren lag dit gemiddeld rond de 250 klachten. De reden van dit relatief lage aantal klachten was dat er door o.a. de internationale inzet aanzienlijk minder is gevlogen dan gemiddeld gebeurd is. Daarom moeten hier ook niet te grote conclusies aan verbonden worden. Het zou prachtig zijn om dit lage aantal klachten te handhaven in de komende jaren. Omwonende vertegenwoordiger Geert Verf nodigde de basiscommandant uit om zich hiervoor in te zetten.
Komend jaar zal er aanzienlijk meer gevlogen worden
De basiscommandant Kolonel Denny Traas temperde direct te grote hoop. Het komend jaar/twee jaren zal er een intensief programma gevlogen gaan worden. Naast de Frisian Flag zullen de belevingsvluchten van de F-35 en de open dagen van 10 en 11 juni voor extra geluidshinder zorgen. Maar de grootste vermeerdering komt door de terugkomst van de piloten die op 1 juli terugkeren uit het Midden Oosten. Deze zullen een herstel-trainingsperiode krijgen. Deze zal duren tot eind ‘17/begin ’18. Dat betekent dat er geen missies met ca. vier toestellen gevlogen zullen gaan worden, maar met ca. zes. Een vermeerdering dus met 50%.

Frisian Flag
De basiscommandant liet weten dat er een zeer goede oefening gedraaid is tijdens de Frisian Flag. Hij zei zich te realiseren dat deze oefening voor extra geluidshinder gezorgd heeft. Geert Verf zei deze oefening een maat te groot te vinden voor de regio. Tijdens de oefening is twee keer het geluid tijdens de starts gemeten. Hieruit bleek dat de geluidsniveaus duidelijk hoger lagen dan normaal. Gemiddeld rond de 114 decibel (dBA). Er werd zelfs een geluidspiek van 122 decibel gemeten tijdens de start. Opvallend was dat de uitschieters vaak te herleiden waren tot afwijkende vliegprocedures, bijvoorbeeld het lang aanhouden van de naverbrander of het steil klimmen boven de bebouwing, waardoor het geluid lange tijd op een punt gericht is. Hij pleitte er daarom voor om tijdens de oefening vaker visuele waarnemingen te laten plaatsvinden door het hoofd vliegdienst. Afwijkingen zouden gevolgen moeten hebben voor betrokken piloten, variërend van een waarschuwing tot een tijdelijk vliegverbod. Eerder heeft een basiscommandant dit gedaan. Alleen op deze wijze is te zorgen dat Frisian Flag niet een wig drijft tussen het goede nabuurschap van de vliegbasis en de omliggende dorpen. Denny Traas beloofde dit mee te nemen in de evaluatie en toekomstige planning zonder inhoudelijk iets toe te zeggen. Wel gaf hij aan dat ook hij had ingegrepen tijdens deze Frisian Flag door een piloot te sanctioneren die zich niet aan de procedures hield in het oefengebied boven de Noordzee.

Presentatievluchten JSF en informatieavonden
Anton den Drijver, adviseur van de stuurgroep motie Eijsink, gaf uitleg over de belevingsvluchten van de JSF die in de week van 23 mei gehouden zullen gaan worden. In een apart artikel op deze website is wordt hier verder op ingegaan. Informatie over deze belevingsvluchten wordt gegeven op dinsdag 17 mei in Leeuwarden, woensdag 18 mei in Marsum (Nij Franjum) en donderdag 19 mei in Koarnjum (dorpshuis de Bining). Tijdens de belevingsvluchten van de JSF zal een F-16 hetzelfde patroon vliegen zodat het geluid van beide toestellen goed met elkaar vergeleken kan worden. Ook zal er op een vijftal punten geluidsmetingen verricht worden door het Nationaal Lucht en Ruimtevaart laboratorium (NLR).
Opgave voor enquête gevraagd. Hoe beleeft u het geluid van de JSF?
Direct na de belevingsvluchten kunnen omwonenden via een enquête aangeven door het beantwoorden van een aantal korte vragen hoe ze het geluid ervaren hebben. Bij voorkeur digitaal vanwege de snelle verwerkingsmogelijkheid. Aanmelden kan zoals eerder gemeld op de site www.belevingsvluchten.nl. Mocht u liever via een papieren enquête uw mening geven dan kan dat ook. U kunt uw naam en adres laten weten bij onderstaande contactpersonen. U krijgt dan een enquête thuisbezorgd.
Adressen en telefoonnummers:
Gerard Veldman David van Goirlestrjitte 23 9056PR Koarnjum Tel 058-2572428
Geert Verf Binnenbuorren 4 9034 GN Marsum Tel 058-2541802
Shira Tigchelaar-Pelser Rypsterdyk 45 9034 XA Marsum Tel 058-2542321

Onderzoek uitstoot Fijnstof
Een mogelijk onderzoek naar uitstoot van fijnstof komt steeds nadrukkelijker op de agenda te staan. Eerdere onderzoeken rondom vliegbasis Leeuwarden (TNO 1999) en Eindhoven (met veel meer vliegbewegingen) wezen uit dat dit binnen de normen bleef. Maar recente informatie wijzen op de schadelijke gevolgen. Het ultra fijnstof zou nog schadelijker (kunnen) zijn voor de Volksgezondheid. De tv documentaire “Geen vuiltje aan de lucht” van Zembla besteedde hier onlangs aandacht aan. Zie: http://zembla.vara.nl/seizoenen/2016/afleveringen/06-04-2016
Sietske Inberg omwonende uit Leeuwarden vroeg via een brief en inspraakreactie hier nadrukkelijk aandacht voor. Lt. Kolonel Peter Hardenbol van Defensie liet tijdens de COVM vergadering weten dat een Milieu Effect Rapportage (MER) voor de vliegbasis Leeuwarden niet nodig is, maar dat de luchtkwaliteit wel degelijk onderwerp van gesprek is. Defensie en gemeente Leeuwarden zijn onlangs naar het RIVM geweest. Ook heeft staatsecretaris Dijksma laten weten dat er rondom Schiphol geen sprake is van een hoger sterftecijfer. Wel vindt er onderzoek plaats m.b.t. (ultra) fijnstof rondom Schiphol. Het zou goed zijn om aan te sluiten bij ditt onderzoek ingesteld door de staatssecretaris. Dit onderzoek moet in 2020 klaar zijn. Hardenbol stelde voor om een werkgroepje te formeren die zich bezig gaat houden met de vragen: “Wat is er al aan informatie en wat willen we aan informatie”? Tijdens de open dagen wil Defensie een meting laten doen. Mogelijk is dit een begin van een permanent meetnet naar de luchtkwaliteit. Peter Hardenbol liet weten dat Defensie het Ministerie van I en M heeft gevraagd of de milieuvergunning van de vliegbasis nog voldoende dekkend is voor de huidige situatie. Daar is nog geen antwoord op. In 2018 komt er een nieuwe omgevingswet die o.a. als doel heeft om de verschillende plannen voor ruimtelijke ordening, milieu en natuur beter op elkaar afstemmen. Peter Hardenbol deed voorts het aanbod om individueel bij de leden van het COVM langs te komen om informatie te geven als er onzekerheid is of vragen leven.

Verschillende COVM leden gaven aan blij te zijn met de opening die Defensie bood om zowel over de milieuvergunning als over het onderzoek naar (ultra) fijnstof meer duidelijkheid te krijgen. Onderwerpen die de komende jaren zeker meer aandacht zullen krijgen.

Meer informatie over de COVM Leeuwarden kunt u lezen op: http://www.fryslan.frl/covm

Activiteitenkalender Vliegbasis Leeuwarden April 2016

Geplaatst op 6 april 2016

---

 

Activiteitenkalender  Vliegbasis Leeuwarden  Maart 2016