Tijdens de vergadering van de commissie overleg voorlichting milieu vliegbasis Leeuwarden (COVM) op 16 december 2021 waren er diverse insprekers uit o.a. Stiens, Dronryp, Marsum Jelsum/Koarnjum en Britsum.
De toon van allen was pittig. De inhoud richtte zich voornamelijk op de geluidshinder van de F35. Vooral de vliegweken van de Wapen Instructeurs Course (WIC) werden door omwonenden als bijzonder luidruchtig ervaren. Aan de WIC deden diverse landen mee, waaronder Noorwegen, België
en Nederland zelf. Gastvliegers waren er vanuit Amerika en Duitsland. De klachtenrapportages van maart tot en met augustus stonden op de agenda. Tot en met augustus meer dan 1300 klachten. Terwijl daarna de meest intensieve vliegweken van het WIC nog gehouden moesten worden. Eind dit
jaar zitten we rond de 2000 klachten, een veelvoud van wat er vroeger binnenkwam. Naast de vele starts en landingen in korte tijd werd het geluid van F35 aangemerkt al grootste oorzaak, al zal zeker het thuiswerken door Corona de ervaren geluidshinder vergroten. Alle insprekers pleitten ervoor om niet meer zo’n grote concentratie aan vliegbewegingen als tijdens de examenweken van het WIC te laten plaatsvinden. “We zijn zeker niet tegen de vliegbasis en snappen dat er geoefend moet worden, maar dit jaar is het over de grens van het normale gegaan. Dit kan de bewoners in een groot gebied rondom de vliegbasis niet aangedaan worden”. Ze vroegen de commandant om maatregelen. Ook het beperken van gastvliegers en het aanspreken bij afwijkend vlieggedrag werd genoemd. COVM leden Gerard Veldman uit Koarnjum en Geert Verf uit Marsum ondersteunden deze verzoeken. “Het draagvlak voor de vliegbasis lijkt op deze wijze onder druk te komen staan. We zijn uit het evenwicht. We moeten dat weer terug zien te krijgen. Niet alleen voor het gebied direct om de basis heen, maar
ook in een veel groter gebied”.
Wethouder de Haan van Leeuwarden sprak zijn verontrusting uit over het stijgende aantal klachten. Hij liet weten in samenwerking met Waadhoeke, de provincie en de GGD een onderzoek te willen laten instellen naar de gezondheidseffecten. Eerder heeft de gemeenteraad van Leeuwarden een
motie hiervoor aangenomen. De onderzoeksopdracht zal t.z.t. in de COVM gedeeld worden. Wethouder Berends van Noardeast-Fryslân hoopte dat het bespreken van de klachten niet alleen een soort rituele dans wordt, maar dat het ook ergens toe leidt. Evaluatie van de werkwijze van de COVM
om dit te bevorderen zou aan te bevelen zijn. Arnoud de Vries van Fryske Milieufederatie ondersteunde dit van harte. Het moet anders, dan wat we deden. Sietske Inberg, die namens Milieudefensie Leeuwarden insprak, deed een oproep om de klachten niet te bagatelliseren. Uit de door Milieudefensie opgestelde klachtenanalyse blijkt dat de klachten uit een veel groter gebied komen dan eerder. Het aantal structurele klagers is minder groot dan gedacht en een klacht bestaat geregeld uit meerdere overlastmomenten.
Teksten van een aantal insprekers en G. Veldman in de Word bestanden onderaan dit artikel
Basiscommandant Henk Doorten laat onderzoek doen naar vermindering geluidsbelasting F-35
Doorten: “We opereren nu twee jaar met de F-35. Na de aankomst van het eerste toestel zijn we begin 2020 gestart met vliegoperaties met de F-35 en nu staan er inmiddels 14 toestellen op de vliegbasis. Onze vliegers hebben ervaring opgedaan en leren het nieuwe toestel steeds beter kennen, zowel in de simulator (40%) als daadwerkelijk in de lucht. We kunnen het geluid niet wegnemen, maar we kunnen wel onderzoeken hoe we de hinder omlaag kunnen brengen. Daarmee hoop ik de balans tussen onze vliegbewegingen en de leefbaarheid in de omgeving te herstellen. Daartoe laat ik het Koninklijk Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum (NLR) de mogelijkheden onderzoeken om de geluidsbelasting van de F-35 op Vliegbasis Leeuwarden terug te brengen”.
Het NLR gaat nu samen met het 322 Squadron de huidige vliegprocedures optimaliseren om de hinder te verminderen. Dat gebeurt met gebruik van eigen data en die van het geluidsmeetnet. Deze procedures worden in de simulator getest en daarna in het echt uitgeprobeerd. De geoptimaliseerde
profielen worden vervolgens voorgelegd aan de Commissie Overleg en Voorlichting Milieu (COVM), waar ook vertegenwoordigers van dorpen en gemeenten in zitten. Het COVM is het orgaan dat een voorkeur kan uitspreken welke van de geoptimaliseerde procedures de vliegbasis in de toekomst gaat gebruiken. De Auditcommissie van het Permanent Geluidsmeetnet is gesprekspartner en zal ook betrokken worden bij het onderzoek. Het is de bedoeling dat de Dorpsbelangen periodiek op de
hoogte gebracht worden over de voortgang van het onderzoek”. Doorten zei zich terdege te realiseren dat omwonenden veel hinder ondervinden door de vliegoperaties van het jachtvliegtuig. Hij refereerde daarbij ook aan gesprekken met de Auditcommissie en gesprekken met de Dorpsbelangen uit de omgeving van de vliegbasis. Op initiatief van Plaatselijk Belang Stiens was er op 19 oktober een gesprek tussen de basiscommandant en ca twintig omliggende dorpen en wijken. De bewoner-vertegenwoordigers deden massaal hun beklag over de vele geluidshinder. Toen liet de basiscommandant zijn plan voor het onderzoek al doorschemeren aan de dorpen. Tijdens de COVM vergadering werd dit officieel meegedeeld. Daags na de COVM vergadering kregen alle dorpsbelangen en wijkraden een brief met een schriftelijke bevestiging.
Geen open dag, wel Frisian Flag en uitzending naar Noorwegen in planning:
Tijdens de COVM vergadering deelde de basiscommandant ook mee dat besloten is om de vliegshow volgend jaar niet door te laten gaan. Vliegbasis Leeuwarden was weer aan de beurt voor een Open dag, maar om het geluid te beperken gaat deze hier niet door. Wel staat voor volgend jaar de Frisian
Flag oefening gepland van 28 maart tot en met 8 april 2022. Met hoeveel toestellen er deelgenomen zal worden is nu nog niet duidelijk. De vraag is ook of deze oefening door zal kunnen gaan vanwege de Coronabeperkingen. In 2020 en 2021 werd deze om die reden geannuleerd. In week 35 gaan Leeuwarder F35’s naar Noorwegen waarmee geluid geëxporteerd wordt. Verder zei de basiscommandant de buitenlandse piloten en ook eigen piloten nog beter te zullen instrueren omtrent het vlieggedrag. Verder zullen de piloten meer op de simulator gaan oefenen. De F-35 simulatoren zijn ook geschikt om avondvluchten mee te oefenen. Defensie onderzoekt samen met de regio of de geluidsisolatie nog voldoende werkzaam is tegen het geluid van de F35. De commandant
wil het aantal vluchten met AWAC’s en vrachtvliegtuigen beperken of zelfs stopzetten. Met al deze maatregelen hoopt hij de balans weer terug te krijgen. Verder zal het volgend jaar een regulier vliegprogramma zijn. In 2022 staat dus niet weer een WIC gepland.
Vergaderstukken van de COVM vergadering zijn in te zien via onderstaande link. Hier zal de integrale
opname later ook op komen.
Vergaderstukken | Leeuwarden | COVM
Voor medianieuws hierover zie de berichten in onderstaande linken:
https://lc.nl/friesland/Niet-veel-regelruimte-maar-vliegbasis-wil-geluid-inperken-27345721.html
https://www.omropfryslan.nl/nijs/1113261-omwenners-ludshinder-fleanbasis-net-earder-sa-slim-yn-2021